تفاوت‌های لینوکس و ویندوز

خط فرمان لینوکس بسیار قدرتمند است. بسیار بیشتر از آن چیزی که فکرش را بکنید! فقط در همین حد بگویم که هر کاری که ممکن است با ظاهر گرافیکی انجام بدهید را می‌توانید با خط فرمان و با چند دستور انجام دهید. یک ماه قبل مقاله‌ای می‌خواندم که چگونه با خط فرمان یک لوگو برای شرکت‌مان طراحی کنیم! بله ممکن است. سخت است ولی ممکن است.  

تفاوت‌های لینوکس و ویندوزسینا سعیدی- حیات‌نو
در شماره قبل مطلبی داشتیم با موضوع تفاوت‌های لینوکس و ویندوز که در واقع قسمت اول این مقاله به حساب می‌آمد. در آن مقاله به چند موضوع از برتری‌های لینوکس نسبت به ویندوز پرداختیم و درباره‌ی آنها به تفصیل سخن گفتیم. این برتری‌ها شامل این سرفصل‌ها بود: «لینوکس از چه چیزی تشکیل شده است؟»، «لینوکس کدباز است»، «لینوکس نرم‌افزار آزاد است» و «نسخه‌های متنوع». در این شماره قصد داریم به ادامه‌ این بحث بپردازیم. این مقاله یک قسمت دیگر هم دارد که در آن به بیان برتری‌های ویندوز به لینوکس می‌پردازیم.

رابط‌های گرافیکی متنوع
منظور از رابط گرافیکی همان ظاهر گرافیکی است کاربر مشاهده می‌کند. رابط‌های گرافیکی در سایر سیستم‌عامل‌ها یکی بیشتر نیست. منظور اینست که شما در سایر سیستم‌عامل‌ها مجبور به استفاده از یک ظاهر همیشگی هستید. انعطاف این ظاهر گرافیکی فقط در همین حد است که رنگ منو (Menu) ها را عوض کنید یا شمایل آیکون‌ها را تغییر بدهید. شما مدت‌هاست با ویندوز کار می‌کنید. آیا توانسته‌اید کاری بکنید که ویژگی‌های مرکز کنترل (Control Panel) ویندوز عوض شود؟ می‌توانید کاری بکنید که منوی استارت امکانات را به‌گونه‌ای دیگر در اختیارتان بگذارد؟ این کارها امکان ندارد. چون ظاهر گرافیکی همان قبلی است. می‌توان ظاهر منوی استارت را عوض کرد، اما ویژگی‌ها و امکاناتش را چه؟ می‌توان مرکز کنترل ویندوز را به دو شکل جدید و قدیمی دید، اما آیا این دو شکل ویژگی‌های متفاوتی دارند؟ امکانات مختلفی در اختیارتان می‌گذارند؟ در لینوکس چندین ظاهر گرافیکی داریم.

هر کدام از آنها را با یک ابزار خاص نوشته و طراحی کرده‌اند. به همین خاطر از بیخ و بن با هم تفاوت دارند! هر کدام از این رابط‌های گرافیکی جدا از تفاوت کلی در شمایل و ظاهر، امکانات و ویژگی‌های مختلفی دارند. یک رابط گرافیکی با نام KDE وجود دارد که بسیار بسیار حرفه‌ای و زیباست. کاربر را جذب می‌کند. امکانات بسیار زیادی دارد. اختیارات بسیار زیادی به کاربر برای کنترل سخت‌افزار می‌دهد. شباهت‌هایی با ظاهر ویندوز دارد که برای کاربرانی که از ویندوز به لینوکس مهاجرت می‌کنند آشنا به نظر بیاید و نرم‌افزارهای قوی مخصوص به خود را دارد. یک رابط گرافیکی دیگر به نام Gnome (بخوانید گٍنوم) وجود دارد که محیطی بسیار ساده‌تر و صمیمی دارد. این سادگی و صمیمیت کاربر را جذب می‌کند. به اندازه‌ KDE زیبایی ندارد اما به همان اندازه حرفه‌ای است. نرم‌افزارهای قوی و مخصوص خودش را دارد. امکانات کنترل سخت‌افزار خوبی به شما می‌دهد. سبک‌تر است و راحت‌تر در رایانه‌های قدیمی اجرا می‌شود.

یک رابط گرافیکی دیگر به اسم xFce وجود دارد که بسیار بسیار سبک است. بسیار ساده و سبک؛ مخصوص رایانه‌های قدیمی. رابط گرافیکی دیگری به نام Fluxbox همه چیز را در یک منو دارد. سبک و زیباست. از این دست رابط‌های گرافیکی بسیارند. هر کدام نرم‌افزارهای مخصوص به خود را دارند. هر کدام برای یک سلیقه طراحی شده‌اند و هر کاربری یکی از اینها را می‌پسندد. بار دیگر اشاره می‌کنم که هر کدام از این رابط‌های گرافیکی ظاهر متفاوت، امکانات متفاوت، نرم‌افزارهای مخصوص به خود و بسیاری تفاوت‌های دیگر نسبت به سایرین دارند. شما می‌توانید بر روی لینوکستان هر تعداد از این رابط‌های گرافیکی را داشته باشید. یکی، یا چند تا هیچ فرقی نمی‌کند. همه چیز به سلیقه‌ شخصی‌تان برمی‌گردد. مسئله‌ جالب دیگر اینست که می‌توانید از نرم‌افزارهای یکی روی محیط دیگر استفاده کنید. مثلا به محیط KDE علاقه دارید اما از نرم‌افزار چت KDE خوشتان نمی‌آید. این امکان را دارید که از نرم‌افزار چت گنوم یا سایر نرم‌افزارها به جایش استفاده کنید. می‌بینید که لینوکس هیچ‌وقت خسته کننده نمی‌شود. می‌توانید سیستم‌عاملتان را هر روز با یک ظاهر ببینید!

خط فرمان قدرتمند
زمانی بود که کاربران فکر می‌کردند لینوکس فقط یک خط فرمان دارد و بس! وقتی آن را نصب می‌کنید فقط باید بنویسید. یک محیط خشک و یک نواخت! اما در واقع اینطور نیست. خط فرمان وجود دارد اما این همه ظاهر گرافیکی جذاب نیز وجود دارند. خط فرمان لینوکس بسیار قدرتمند است. بسیار بیشتر از آن چیزی که فکرش را بکنید! فقط در همین حد بگویم که هر کاری که ممکن است با ظاهر گرافیکی انجام بدهید را می‌توانید با خط فرمان و با چند دستور انجام دهید. یک ماه قبل مقاله‌ای می‌خواندم که چگونه با خط فرمان یک لوگو برای شرکت‌مان طراحی کنیم! بله ممکن است. سخت است ولی ممکن است. شما می‌توانید با خط فرمان فایل‌ها را بخوانید، ویرایش کنید، از شبکه استفاده کنید، فایل به اشتراک بگذارید، لوگو طراحی کنید(!)، دستگاه‌های بلوتوث را جست‌وجو کنید، برایشان فایل ارسال کنید، موسیقی گوش بدهید و ... .

بله تمام این کارها ممکن است. هر کاری که با موس و کیبورد می‌توان انجام داد را می‌توان با چند دستور در خط فرمان قدرتمند لینوکس تجربه کرد. کاربران حرفه‌ای اغلب تمام کارهایشان را با نوشتن فرمان‌ها انجام می‌دهند. و حتی گاهی چندین ماه به محیط گرافیکی‌یشان سر نمی‌زنند! البته شما مجبور به استفاده از این خط فرمان نیستید و نیازی به یاد گرفتن دستورها ندارید. فقط در همین حد بدانید که چیزی که در ویندوز با نام خط فرمان شناخته می‌شود در مقابل این خط فرمان بازیچه‌ای بیش نیست!

امنیت
لینوکس یعنی امنیت! امنیت از سر و روی این سیستم‌عامل می‌بارد! حتما درباره‌ اهمیت سرورها مطالبی می‌دانید. همان کامپیوترهای قوی‌ای که روز و شب مداوم کار می‌کنند و به شما خدمات اینترنت و شبکه می‌دهند. اگر یکی از آنها دچار مشکل بشود چندین کاربر اینترنت دچار مشکل می‌شوند. شاید این چندین نفر به هزاران نفر هم برسد. پس این کامپیوترها بسیار از لحاظ امنیتی مهم هستند. جالب است بدانید بیشتر از ۹۰ درصد سرورهای دنیا از لینوکس به عنوان سیستم‌عامل استفاده می‌کنند. این نشان دهنده‌ اینست که لینوکس یعنی امنیت. امنیت برای کاربران عادی هم در این سیستم‌عامل بسیار کارآمد خواهد بود.

برای مثال وقتی چندین نفر از یک کامپیوتر استفاده می‌کنند، هر کدام می‌توانند فقط به اطلاعات خودشان دسترسی داشته باشند و نمی‌توانند برای اطلاعات سایر کاربران تهدیدی محسوب بشوند. خبری از کرم‌های اینترنتی، تروجان و سایر خرابکارها نیست. با خیال راحت به اینترنت بروید و لذت ببرید. در این سیستم‌عامل تقریبا از ویروس نیز خبری نیست. مشکل همه‌ کاربران ویندوز پیدا کردن آنتی‌ویروس خوب است. اما در اینجا شما تقریبا نیازی به آنتی‌ویروس ندارید. خیالتان راحت باشد. کامپیوترهایی که ویروس زیاد دارند و یک آنتی‌ویروس جوابگوی کارشان نیست را می‌توان با نصب لینوکس و پاک کردن تمام ویروس‌ها از لینوکس پاک سازی کرد. چون ویروس‌های ویندوز تاثیری در لینوکس ندارند. سیستم‌تان در برابر هک شدن و مشکلاتی شبیه به این نیز بسیار مقاوم طراحی شده‌است. کافی‌ است یک فایروال خوب داشته باشید تا دست همه‌ نفوذگران را از سیستم‌تان کوتاه کنید. برای امنیت بیشتر هم نرم‌افزارهای امنیتی دیگری وجود دارند که اگر در مواقع خاص برای سیستمتان مشکلی ایجاد شد، راه دستیابی به تمام اطلاعات را ببندند و کاری از دست خرابکاران بر نیاید.

پایداری
لینوکس بسیار پایدار است. مدام باید ویندوزتان را عوض کنید؟ هر نسخه‌ای از ویندوز دستتان می‌رسد از قبلی کمتر عمر می‌کند؟! بیشترین عمر سیستم‌عاملتان دو ماه بوده است؟ در لینوکس نیازی به عوض کردن مداوم آن ندارید. به شرطی که آن‌را مدام به‌روز کنید تا نرم‌افزارهایش قدیمی نشود. یکی از دوستان می‌گفت سال‌ها قبل یک سرور لینوکس برای یک شرکت راه انداخته بودم. چند وقت قبل از شرکت با من تماس گرفتند که ما می‌خواهیم حافظه‌ سیستم را عوض کنیم و افزایش بدهیم. آیا مشکلی ایجاد نمی‌شود بعد از ۷ سال این سرور را خاموش کنیم؟! ملاحظه می‌کنید که اگر نیاز سخت‌افزاری نبود، حتا بعد از ۷ سال کار مداوم هم نیازی نبود سیستم خاموش شود! ۷ سال این سیستم مداوم کار کرده است و حتا Restart هم نشده!

پایداری یعنی همین. یعنی سیستم برایتان درست کار کند. اذیتتان نکند. مدام هنگ نکند. مدام ری‌اسارت نشود. نیازی به عوض کردن نداشته باشد. انتظاری که از کامپیوتر می‌رود را برایتان فراهم کند. اینها معنی یک کامپیوتر است که با لینوکس و پایداری منحصر به فردش می‌توانید آنها را تجربه کنید. در مقاله‌ای دیگر نقاط ضعف لینوکس را هم برمی‌شماریم. در این دو مقاله سعی کردم بزرگ‌نمایی نکنم و هر آنچه هست را منعکس کنم.